Türkiye, Kafkas Makronu ve Siyaset Üzerine

Hatırlayacaksınız, Kafkas Makronu ve Çerkes Mikronu üzerine yazdığım metnin temel başlangıç noktası “Adığe (Çerkes) Mikro Milliyetçiliği” olarak öne sürülen bir durumun tespitini ilerletebilmek açısından, böyle bir tanımın ancak bir karşılık bulduğu sürece tartışılmaya değer yönü olduğu konusundaki kanaatim.  Dünyada iyiler vardır, çünkü kötüler de vardır. Haklılar vardır, çünkü haksızlar da vardır, dünyada olan herşeyin, eğer zıt bir karşılığı varsa bu tartışılır. Demek ki, ben Çerkes Mikro Milliyetçiliğini tartışılmaya değer kılmak üzere, bu tanım üzerinden yürüyen ve karşılığı bulunmayan bir düşünceyi, madem Çerkes mikro milliyetçiliği var, o halde bunu öne sürenlerin tutunduğu değerler üzerinden genelleşen bir makro milliyetçiliğin de olması gerekir diye yazıyorum. Yazıda, Çerkes mikrosu ve Kafkas makrosu olarak adlandırdığım bu iki şey, birbirini var eden iki zıt düşünce olarak “Çerkes mikro milliyetçiliği” ile “kafkas makro milliyetçiliği”dir.  Eğer Kafkas Makrosu yoksa, doğal olarak Çerkes mikrosu olmayacaktır. Neden mi? Gelin bunun Türkiye’deki ilgili halklar üzerinden anlamlandırmasını yapalım.  Türkiye, tarihin hep kritik süreçlerinden geçmektedir, en azından biz Çerkesler bu ülkeye geldiğimizden bu yana, bu ülkede hiç normal bir yaşam tutarlılaşmamıştır. İnkar, Asimilasyon ve bugün bu süreçlerin Çerkesler üzerinde yarattığı etkiler; dilini konuşamayan, tarihinden uzak, vatan-anavatan gibi somut kavramlar üzerinde bile kesinliği olmayan bir nesil, hızla yayılıyor. Rivayete göre, bu ülkede 25 yaş altı Çerkes gençlerinin %90’a yakını Çerkesce konuşamıyor. İstisnalar hariç, kendi dilinde okuma ve yazma oranı ise gençlerde neredeyse %0. Yeterince panik yapılacak rivayetler değil mi? İşte bu paniğin, sağlıklı ve sağlıksız karşılıklarının olması da gayet doğal. Şimdi bize, gençlere bu geleceği hazırlayan büyüklerimizin, büyükbüyüklerimizin ve büyükbüyükbüyüklerimizin yapması gerekip yapmadığı, yapmaması gerekip yaptığı şeyleri, yapılmış tüm güzel şeylerin de hakkını teslim etmek kaydı ile eleştirisini yapalım. Mesela yurttan ayrıştığımız nokta da, diasporaya özgün bir tarih yazılmış mı? Durun hele. Yazılmış elbette! Fakat bunun bağımsız olduğunu söylemek ne kadar doğru olur. Kafkas Makronunu, Çerkesya merkezli yürüten bir egemenin kontrolü ve isteği dahilinde yazdığı lahiyalardan, “Çerkesler, Devlet-i Aliyye’nin Kafkaslar politikasını temsil ediyordu” diye açığa çıkmış güne vurumlarından sonra, şimdi referansımızı bu zihniyete bağlılık akdi verip, en kötü günleri de dahil olmak şartıyla her an yanında olan sürgün sonrası kısa tarih diasporal tarihçilerimizin yazıtları başta olmak üzere, İttihat ve Terraki’nin etnik ve inançsal politikalarını özümseyerek verdiği hizmetler karşılığında giydiği üniformada madalyalardan yer kalmayan, verdiği son nefese kadar da bu madalyaların karşılığını eksiksiz yerine getiren büyükbüyüklerimizin genel kabul gördüğü rivayet edilmiş bazı tespitlerini de, hiç değilse kendi tarihimizin genel kabul gördüğü tespitlerinden üstte görürken biraz düşünmüş olalım.  

Türkiye’de bir Kafkas Makronu vardır ve bu genel kabul görmüş olabilir. Buna hiçbir itirazım yok, ancak Türkiye’de genel kabul gören ve bizi ilgilendiren tek yanlışta bu değildir derim.  Bu ülkede toplumsal tabanımız tarafından genel kabul gören şeyleri tespit edelim de, bu genel kabul görümün çokta açıklayıcı ve tatmin edici bir doğruyu bulumu ne kadar temsil ettiğini de tartışalım.

Türkiye’deki Kafkas Makronu

-------------------------------------

Bu makron içine; son zamanlarda adları anılmamakla birlikte kumuklar, nogaylar, karaçaylar dahil, abhazlar, osetler, çeçenler, avarlar girebilmektedir. Bu makronun temel birlikte olduğu nokta; İslamiyettir. Bu makronun Türkiye’den önce bir tarihi olsa da, bugün türkiye’nin mirasçısı olduğu Devleti Aliyye politikalarıyla Kafkaslar bölgesindeki etkinliğiyle de bir tarihi olup, o bölgelerde “şeyh”ler “hacı”lar ile sona vardırılan bir özgürlük savaşının tüm komutanları tarafından neredeyse islamiyet hususunda, halife hazretlerine karşı bağlılık akdi olduğu anlaşılmalıdır. Yani bu makron, sürgün sonrası değildir, sürgün öncesidir ve savaş zamanında bir izi bulunmaktadır. Kafkas makronu, genellikle “Çerkes” olarak lanse edilmiştir. Zaten Osmanlının, Kafkas politikalarında tüm dağlı halkları “Çerkes” kabul etmesiyle de anlaşılır bir durumdadır. Türkiye’deki kabulü sebebiyetiyle de; Sürgüne gelen Kafkas halklarının nüfusu ve yerleştirilme biçimleri kontrol edilerek anlaşılır vaziyete gelir. Rivayete göre, Sürgüne gelen 1,500,000 insan vardır. Bunların bir çoğunun hastalıktan kırıldığı ve samsundan israile kadar bir bölgede dağınık olarak yerleştirildiği, geldiği andan itibaren bir çatışma tarihine dahil edildiği, Osmanlının en kesin tarihlerinden (vergilendirmelerden) Köle ticaretiyle ilgili belgelerin araştırılarak kaçının, kendi köle olarak satıldığı ve halkıyla bağlarının koparıldığı kesin değilse de yakın olarak bulunabilir. 1,500,000 insanın, 1864 tarihinden - 1915  tarihleri arasında geçen yarım asırda ne kadar azalıp, ne kadar çoğaldığı araştırılabilir. Ayrıca gelen 1,500,000 İnsanın, hayatta kalanlarının ne kadarı bugün kü Türkiye sınırları içerisinde yerleşik olarak kalmış, kaçı Suriye, Ürdün, Lübnan, İsrail, Filistin vd. Osmanlı topraklarında yerleşik olarak kalmıştır bunlar da araştırılmalıdır.  Bugün, 1,500,000 insan geldi rivayetiyle yola çıkarak Türkiye’deki sürgün insanımız 6,000,000 civarında olduğu rivayeti konuşulmalıdır. Elde edilecek rakamlara göre, Türkiye’de sürgün gelen Adığelerin, Abhazların, Osetlerin, Çeçenlerin vd. halkların köyleri de dahil edilmek suretiyle, sürgün gelenlerin hepsine neden Çerkes dendiğinin sonucu da çıkacaktır. İstatistiklerin doğurduğu sonucun doğal bir yansıması olarak Türkiye’deki Kafkas-İslam makronuna “Çerkes” denmesinin veyahut bu makron ile yoğrulmuş insanların bunu içselleştirmesinin de gayet doğal olacağını da vurgulamak isterim. Kafkas-İslam Makronu; Çerkes’e damlarken, Türk-İslam makronu da; ümmete, Kürtler, Araplar vd müslüman halklar üzerinden işledi. Sonuç olarak, Türklük ne kadar buradaki islami birlikteliğin yarattığı bir makrona çevrilip, bir çoklarına “ne mutlu türküm” diyene diye bağırttırırken, Kafkas-İslam makronu da; kendi politik ilerleme sahasında etkilediği halklara; Çerkesim demeyi öğretti. Nihayetinde, bir süre sonra Kafkas-İslam Makronunun yarattığı hayali bir Çerkes cemiyeti de, Türk-İslam makronunun etki sahasına alındı. Burada hayali bir Çerkes cemiyeti kelimesini kullandığıma göre, buraya ayrı bir bölüm eklemem gerekli.

Hayali bir cemiyet olarak Çerkesler

Tarihi bir cemiyet olarak Çerkesler

Türkiye, Kafkas Makronu ve siyaset üzerine (2) de

Hayali bir Cemiyet olarak Çerkesler ve Tarihi bir cemiyet olarak Çerkesleri ele alacağım.

Hayali bir cemiyet olarak Çerkesler

Hayali bir cemiyet olarak öne sürülen Çerkesler, bir halk değildir. Doğal olarak Çerkesce diye bir dilde yoktur. Bu cemiyetin Çerkesler, Çerkesya, Çerkesce üzerine iddia edilenin aksine Adığeler, Adığe Cumhuriyeti, Adıgece diye bir kavramı öne sürerler, fakat bu “Çerkesleri”i tamamen reddetmekten fazlasıdır. Çünkü onlar içinde bir Çerkesler vardır fakat bu Adığeler değildir, Adığelerin de dahili olduğu bir takım halklardır. Yani, Çerkeslik bir üst kimliktir. Bazen bu üst kimlik iyice içselleştirilip “Çerkes Halkları” diye genel kabul ettikleri kavramı biricikleştirir ve “Çerkes halkı” olarak öne sürerler. Çerkes dilini kabul etmezler, Çerkes dillerini kabul ederler ve bu durum doğal olarak Çerkesce’yi yok sayar. Çerkes dilleri arasında, Adığabzenin de olduğu bir takım halkların dilleri sayılır. Bu kabulün müdavimleri, kendilerini “Çerkesim” diye tanıtırken, ara sıra tanık olduğumuz şöyle bir muhabbette görülebilir.

• 1 Canberk Çerkesdir.
• 2 aa bende Çerkesim, hangi boydansın?
• 3 Abadzeh’im sen hangi boydansın?
• 2 Abazayım

Buradaki esas problem, Abazanın bir üst kimlik olarak Çerkesliği benimsemiş olmasından ziyadesiyle, Abazalığını, Çerkesliğin bir boyu konumuna getirmesidir. Bu apaçık Abhaz halkına da hakaret olabilir mi, bunun sorusunu kişiler kendilerine, Çerkesler Türk boyudur diye bir argüman ortaya atıldığı zaman duydukları rahatsızlığın kökenini araştırarak cevaplayabilir. Bu durumda, bu hayali cemiyetin içinde tutarsızlıklar olduğunu görmenizi sağlayabilir. Tüm bu tutarsızlıklara, 21 eylemlerine katılmış Kayserili, Kabardey olduğunu söyleyen Ümit Örten’in bir medya muhabirine verdiği cevabı da ekleyebiliriz. Ümit Örten’in verdiği cevaptan önce, Adığey Cumhuriyetinin resmi bayrağı konumunda bulunan yeşil zemin üzerinde, sarı 3 ok ve 12 yıldızdan oluşan bayrağının bu cemiyetin kendi ifade ettikleri Çerkeslerin bayrağı olup olmadığını düşünmelerini rica edeceğim. Şimdi düşündüyseniz gelelim o açıklamaya: Siz de Ümit Örten gibi, bu bayrağın üzerindeki 12 yıldızın, 12 lehçeyi  temsil ettiğine inanıyor musunuz? Bakın, lehçe.. dil değil..! Çünkü bu hayali cemiyetin içinden bir kısım da böyle inanıyor. 12 Yıldızın, Ümit Örten ve etkili olduğu Çerkes Solu için hangi 12 lehçeyi temsil ettiğini de artık siz sorar, bu “lehçe”ler içerisinde Abhazca ve diğer diller var mı diye sorarsınız diye düşünüyorum.

Bu hayali cemiyetin içinde, bir de Türkçüler vardır. Abazasıyla, Adığesiyle, Alanıyla, Çeçeniyle kendilerini hep birlikte “Çerkes” ilan edip, “yediğimiz kaba pislemeyiz” gibi iğrenç bir yaklaşımla Çerkes asaletini “bekçiliğe” kadar indirgerler. Aslında, niteliği bir kenara bıraktığımızda, bunların nicel olarak daha fazla olduğu da acı bir gerçekten ötesi değildir. Son yıllarda, sosyal medyanın yaygın kullanımı üzerinden kendi iğrenç düşüncelerini daha fazla gözümüze sokan bu güruhun ve özellikle son aylarca canımızı acıtanları içerisinde hakkını verelim; “Çerkesler hain değildir” “Çerkesler adına konuşmayın” “Çerkesler yediği kaba pislemez” “biz Çerkesler asiliz, onlar gibi soysuz değiliz, kesin kölelerdir, soylarını araştıralım” vb düşüncelerini sadece Adığeler etmedi. Bunların içerisinde Apsuvalar,, Noxçiler ve Alanlar  da vardı.  Böylelikle bu  hayali cemiyetin, tek bir amaçla toplanmadığını ve üst kültür oluşturup ortak bir iradeyi temsil etmediğini de sanırım rahatça söyleyebiliriz.

Tarihi bir cemiyet olarak Çerkesler

Rusya’nın 1920den önceki terminilojisinde de inkar edilmediği üzere Adığe halkıdır. Rivayete göre Çerkes kelimesi Yunan gezginlerinin koyduğu bir ismin bugün kü son halidir. Çeşitli rivayetler vardır, mesela Farslıların koyduğu da söylenir. Osmanlı arşivlerinde: Çerkezistan denen, İngilizce Circassia olarak bilinen, kendilerinin Adığe Xeku dediği bir yurtları vardır. Türkçe Çerkesce denen, Circassian olarak ingilizce karşılık bulan, yunanca Kirkassiani olarak telafuz edilen, arapça de şerkassi’a olarak telafuz edilen, Doğu ve Batı diyalekti olarak 2 lehçe olan dilleri bulunur. Sovyetler zamanında, bu halkı oluşturan kabilelerin bazıları kısmi ayrıştırmaya bırakılmış, Adıgeyetsı, Kabardıntsi, Şapsugi, Çerkesı olarak farklıymış gibi lanse edilmiş olsa da, bugün her Çerkes kabilesi, Adığe olduğunu bilirler. Bu cemiyeti anlatmaya pek gerek yok, nihayetinde yeryüzünün bütün güzel halkları gibi tarihleri vardır ve araştırılmayla ortaya çıkar. Hatta hayali cemiyetin müdavimlerinden sayılan Alanlarla, Çerkeslerin 1220li tarihlerde, hiçte dostça olmayan bir tarihi de vardır, Kabardey bölgesinin oluşumunu araştıracak olursak, burada ne demek istediğim daha da anlaşılır.

KAFKAS MAKRONU ÜZERİNE

Zalim karşısında birleşenler hata yapmadılar. Bugün de yapmıyorlar ve yarın da yapmayacaklar emin olun, düşmanların halklarımıza reva gördüğü geleceği hep birlikte omuz omuza vererek atlatmaktan başka çaremiz yok doğrudur. Ancak bu makron, bir mücadele geleneğinden ziyadesiyle kopuk ve bunu destekleyecek nitelikten yeterince uzaktır. Evvela birbirimizi kabul edecek erdemi, araya bir yapıştırıcı atmadan da sağlayabiliriz. Bugün, Türkiye’de, tüm halkların kaderini belirleyen savaşta taraf olurken, Kürtler ile Çerkesler arasına bir üst kimlik mi atılıyor mesela. Korkmayın, bu makronun dağılmasından. En büyük makronumuz insanlıksa, ve haksızlık karşısında mağdur olan, hangi dilde, hangi renkte acı çekiyorsa çeksin, bizim kardeşimizse, öyle de kardeşiz; Abhazıyla, Osetiyle, Çeçeniyle. Bizi yan yana getirecek bir üst kimliğe ihtiyacımız yok.

Fakat herşeye rağmen, başka bir makron oluşturmakta, mevcut makronu handikaplarından arındırıp sağlıklılaştırmakta mümkün değil mi? Bence, mümkün. Ancak bunun ilk adımı, ki gördüğüm kadarıyla en zoru bu yolun; önyargıları bir kenara bırakmaktır.

KAFKAS MAKRONU ÜZERİNE SİYASAL BİR TEKLİF:

Peki, tamam. Halkların Dayanışması, Halkların Kardeşliği ve benzeri ortak irade beyanatları üzerinde ‘ayrıcalıklı kardeş’ yaratmaya bir zemin hazırlayalım hep birlikte. Bu ayrıcalıklı kardeşliğin izahati var nede olsa. Yaşasın Halkların Kardeşliğ deyip,  ‘ Çerkesler, Abhazlar, Osetler, Çeçenler’ daha bir kardeştir ve daha çok yaşasın onların kardeşliği de diyelim. Neden diye sorarlarsa; zira, bir zamanlar aynı yerdeki yangına tutulduk. Aynı zalimin, aynı zulmüne mağruz kaldık. Üstelik, coğrafi olarak komşuyuz falan deriz. Bizi radikal bir tutuculukla; “kardeşliğimiz ya eşit, ya da kardeşler arası ayrımın yaratanı sizsiniz” diye uyaranlara; yahu siz bu coğrafyada “Türk-Kürt” kardeşliği derken nasıl “bin yıl” komşuluğuna dayanan bir ilişki üzerinden, sanki başka halk yokmuş gibi biricikleşiyorsanız, biz de öyle yapabiliriz deme hakkımmız da doğar. Ama bugün, mevcut konjektürde bir halkın en üst temsiliyeti olan devlet aygıtının ulusal sınırlarını çizerek ilan ettiği “Abhazı- Türkçe deyimiyle” burada, hiçbir yetkisi olmayan ve tarihsiz bir Çerkes sıfatına nasıl yakınlaştırabiliriz ki. Mikro milliyetçilik üstelik, bu adlama; sanki Adığeler içerisinde Abzeh-Kabardey, Şapsığ-Çemguy ayrımı yaratılıyormuş gibi sunmak. Sahi, mikro milliyetçilik nedir? Mesela mikro milliyetçilik, Halkların Demokratik Partisi içerisinde her biri kendi adıyla, sanıyla politika yapabilecek halklar varken, bunların bir kısmını, tutunan ortak noktalarından bir üst kimliğe bürüyerek ve diğer halkları bu üst kimlikten izole ederek, kimlik içinde kimlik ve kardeşlik içinde kardeşlik yaratmak olabilir mi? Mesela, Abhaz asıllı arkadaşlarımız, Çerkes olmadan HDP’ye katılamaz mı? Bunun önündeki şerh nedir, Halklar ve İnançlar Komisyonunda, Çerkesleri temsil eden zatlar gerçekten Çerkesler derken bütün bu üst kimliğin müdavimi halkları mı temsil ediyorlar.

Geleceği olmayan bir üst kimlik anlayışını, geçmişi olan bir Çerkes kimliğine sıkıştırıp; bu kimliğin temsil etmediği halklara, işte muhabbette Abhazasınız, Osetsiniz ama, siyaset meydanında Çerkessiniz, yani siyaset meydanına Abhaz ve Oset olarak katılamazsınız gibi bir mesaj vermek mi isteniyor.

Çerkes sorunlarının araştırılması ve çözüm üretilmesi, Çerkes Soykırımının tanınması ve benzeri tekliflerle TBMM’ne gelmiş önergeler velev ki kabul edildiğinde, parlemento Çerkes soykırımı derken, Çerkes dili derken, Çerkes kültürü derken neyi anlayacak hiç tahmin ediyor musunuz?

https://www.google.com.tr/search?q=%C3%87erkesler&oq=%C3%87erkesler+&aqs=chrome..69i57j69i61l3j0l2.2240j0j7&sourceid=chrome&es_sm=93&ie=UTF-8

buyrun Çerkesler derken en çok ve en dayanaklı neyin ifade edildiğini siz araştırın. Siz kendinizi neye inandırırsanız inandırın ama, birgün günü geldiğinde tanınacak soykırımdan, verilecek Çerkesce eğitime, Çerkesce televizyona kadar hiçbir hak, sizin kendinizi inandırdığınız yönde olmayacak. İşte Kardeşlerimize, Abhazlara, Osetlere, Çeçenlere bu kötülüğü yapmayın. Onların kendilerini ifade etme haklarına engel olmayın.

Galileo’nun, idam edilmeye götürülürken “dünyanın dönmesini” anlattığı gibi.

Siz kabul etseniz de, İnkar etseniz de Çerkesler dünya üzerinde tek bir şeyi ifade ediyor: Onlar da Adığelerdir ve bu gerçeği hiçbir şey değiştiremez.  Ancak sadece, aidiyetinden kopmuş ve yalnız hisseden bir Abhaza, Osete veya Çeçene kötülük etmiş olursunuz. Haklarını yemiş olursunuz. Zira onlar “Çerkesim” diyerek verdikleri her mücadele, Adığelikten ötesini ifade etmeyecek ve bunu bilerek-istemeyerek yapmayan her kişi; bu gerçeği inkar edenlerin utancı olacaktır.

Share:

Read More

Kafkas Makronu, Çerkes Mikronu üzerine

Ezilen Halkların Mikro Milliyetçiliği var mıdır?

Dayanışma ki, hayatın her alanında gereklidir. 300 kilogramlık bir taş karşısından da başlayacağı gibi, obüsüyle, havanıyla, uzun namlulu silahıyla, kanatlı kobrasıyla, mayınıyla zaferini akıttığı kanda banyo olarak kutlayan ve varlığını ne yazık ki işte tüm bu şiddet sarmalıyla garantileyen ayrıcalıklılar  iktidarının 3.000 yıllık baskıları karşısında da başlayabilir. Bu yüzdendir ki; kendini olgunlaştırıp dünyevi zulmün karşısında dünyevi bir adalet algısı oluşturan tüm etnik, dini, ideolojik ve benzeri grupların dayanışma gerekliliği esastır. Bu esas, zulüm altında baskılanan zümrelerin, ifade ettikleri temsiliyeti özgürleştirebilmesi vaadiyle de ezilmişlerin doğası gereği oluşur. Enternasyonalde toparlanan teorisinin belki de pratikteki en büyük karşılığına öncülük etmiş lideri Lenin der ki; “Ezilen halkların milliyetçiliği olmaz”  ve pek tabi bunu da, meclisin kürsüsünden kitlelerin gönlünü okşayan bir slogandan da öte bir proje ile destekleyerek, Çarlık Zulmü altında adı soykırımın tanımını aşan toplu cinayetler silsilesinin tahrip ettiği bir takım Kafkas halklarının, sınırlı da olsa bazı haklarını tanımaya başlayacak bir sosyo-politikanın kampanya tanımı gibiydi. Fakat bugün, yine bir takım Kafkas halklarının, her nasıl kamusal bir ifadeye çevrilmiş olduğu konusunda tutarlılık olmasa da içselleştirdiği “Çerkes” kavramı hususundaki tartışmaların seyrinde, gerçekten egemen ulus temsiliyetiymiş gibi milliyetçilik edenlerini şiddetle tenzih ederek ifade etmek isterim ki ortaya çıkardığı “mikro milliyetçilik” yaftası oluşmuş. O halde, en baştan belki benide, “Çerkeslerin Adığe oldukları” yönünde kanaat ettiğim bir düşünce nedeniyle kapsatacakları bu “mikro milliyetçiliği” açıklayabilmemiz gerekmektedir.

Bu husustaki temelimiz; “Çerkes Adığedir” e karşı mikro milliyetçilik üzerinden yürüyorsa, “Çerkes-Kafkas ya da K.Kafkas ya da K.B. Kafkas” a karşı onların varsayımları karşılığından makro milliyetçi diyelim.

Makro; büyütme, yakınlaştırma, büyük vs.   Mikro ise makro karşıtı..

Yani en baştandır ki, “mikro milliyetçilik” diye ortaya konan tartışma, kendi doğası gereği tartışılması beklenen bir “makro milliyetçilik” yaratmaktadır.

O zaman, mikro milliyetçiliğin ne olmadığına dair tespiti, makro milliyetçiliğin ne olduğuna dair bir  tartışmadan çıkacak sonuçlara göre değerlendirebiliriz.

Makro milliyetçilik, herhangi bir etnisiteye bağlı kalmaksızın, birleşik amaçlar veya ortak tehditler karşısında birliktelik iradesi göstermiş toplulukların, irade gösterdikleri yere içselleşerek dahil olmalarıdır.  Farzı misal, Amerika Birleşik Devletleri onlarca örnek içerisinden bunu en açık şekilde sergileyeni değil mi?  Her ne kadar tarihsel anlamda bu devletin oradaki varlığı bir sömürgecilik akını olsa dahi, bugün mercekle incelenerek bakıldığında orada devletin herhangi bir etnisiteye ya da kimliğe diyelim bağlı kalmaksızın birleşik amaçlar ve ortak tehditler karşısındaki birliktelik iradesinin bu tartışmadaki karşılığı “makro milliyetçilik”tir. Gerçi makro milliyetçiliğin farklılık gösteren örnekleri de vardır. Çok uzağa değil de, bugün toplumsal yapımızın ciddiye alınacak ölçüde insanına etki eden bir üst kimlik anlayışı ile “Türkiye” ye bakmakta yeterlidir. Milliyetçilik, Mikro milliyetçiler ile Makro milliyetçiler arasındaki uçurumun tam ortasında milliyetçiliğin ortası olarak yaşasa da, politik kulvarda kendini siyasal üst kuruma taşırmış bir milliyetçiliğin temsil ettiği noktada, bu ülkeye vatandaşlık bağıyla bağlı, etnik veya dini aidiyetleriyle bir hak talebi oluşturmadan, gönüllü Türkleşmenin bir parçası olan her unsur iyi Türk milletinin bir müdavimi, özgün aidiyet hislerini törpülemeksizin bu ülkeye vatandaşlık bağıyla bağlı herkes Türk milletinin “makul şüpheli” bir ferdi sıfatıyla, ama bizim konumuzu en çok ilgilendireni ise, bu ülkede doğmuş, yaşayan herkesin Türk üst kimliğiyle makro bir milliyetin parçası olduğu görüşüdür. Türkiye’deki “Türk makro”sunu oluşturan temel unsurlara “dış mihraklar” kısa tanımıyla Devlet-i Aliyye’ye den bu yana ve Cumhuriyetin kurulum aşamasındaki “Kurtuluş Savaşı” düşmanları, mitleştirilerek, hepimiz aynı düşmanın aynı zulmüne karşı “zafer elde ettik” ancak düşman yok olmadı. Bu durumda, bir bütün olarak yok olmayan bu düşmanın hain oyunlarına karşı direnmeliyiz anlayışının siyasal  ve politik tarihi ışık tutabilir. Azımsamayın, bugün Türkiye’de, Türk olmayan onlarca unsurun milyonlarca bireyi bu anlayış ile Türk Makrosunun tabiyesi olmuştur. Zaten bugün, Türk makrosunun tabiyesi olmayan bireylerin yarattığı siyasal bir zemini de, bu makronculuğa “haklı ve anlamlı olarak “asimilasyon ve inkar” ibarelerini ekleyerek “mikron dayanışmalar” oluşturmaktadır.

EZİLEN KAFKAS HALKLARININ MAKRO MİLLİYETÇİLİĞİ (E.H.MİKRO M. 2)

Evvela, bu halkların tarihsel anlamdaki kültürel alışverişlerini siyasal bir makronculukla eşleştirmek önce onlara haksızlık olacaktır. Zira, Kafkas Halkları tanımı, Kafkasya bölgesindeki halkları temsil eden, özet bir kelimedir. Kafkasya ise, dünya için çok büyük bir bölgeyi temsil etmemekle birlikte, üstüne üstün; trans kafkas ve kuzey kafkas diye bir kaç siyasal ayrılık göz önüne alındığında daha da küçülen bir coğrafya parçası olur. Kısacası, dar alanda bin yıllar geçirmiş halkların birbirinden aldığı ve birbirine verdiği çok şey olması kadar doğal bir olay olamaz, insan bir köyünden bir kente taşındığı andan itibaren dahi, kentten hızlıca birşeyler alırken ve bu kültüre dönüşürken şimdi; oralarda böyle bir şeyin olamayacağını söylemek gerçekliğin tam anlamıyla ihlali olur. Fakat üstünü çizerek belirtmem gerekir ki; Ezilen Kafkas Halklarının Makro Milliyetçiliğine dair, politik bir hat vardır. Bu politik hat; iki büyük egemenin siyasal ve fiziksel mücadeleleri gereği, iki büyüğün manevi inançları bölümünden oluşturdukları egemenlik politikasının bir ürünü olarak oluşur.  Bu anlamda, Osmanlının ve Çarlık Rusyasının Çerkesya üzerinden yürüttüğü politikalar incelenmelidir. Ama herşeyden önemlisi, “Bzeyiko” olarak bilinen ve aynı toplumları kendi içerisinde “Müslüman, Hristiyan ve Pagan” olarak üçe bölüp, dışarıdan gelen etkilerle kültüre işleyen siyasal bir komplikasyonun yarattığı “iç çatışma” zamanları, Çerkesler (Adığeler) üzerinden daha bi dikkatle incelenmelidir. Yani, Kafkas Makrosunu oluşturan temel sebeplerden biri de; bir iç savaşın galibi olmuş birilerinin yarattığı bir dış savaşa taraftar kazanmak üzere topladığı niceliğin topyekün bir savaşın mağlubu olmalarından yola çıkar. İşte iç savaşı kazanan ve düşmana karşı savaşta makronlaşarak mücadele yürüten ve bu savaşı ne yazık ki kaybederek kaderi değişen halkların diasporadaki bu makron geleneğin devamcısı olarak bugün Türkiye’de bir Kafkas Makronculuğu vardır. Kafkas makronculuğu nedir anlamışsınızdır, ancak bunu bir iki kelimeyle anlatmam gerekirse; eşit bir amaç için ve ortak bir tehlikeye karşı birliktelik iradeleri göstermeleri ve gösterdikleri iradeye içselleşerek dahil olmalarıdır. diyebiliriz. Peki bunu, bir Çerkes olarak, Çerkesler üzerinden tarihle anlatmam gerekirse nasıl söyleyebilirim?  Rus yayılımına karşı ortak bir tehdit altına girmiş Kafkas halklarından; Çerkes, Abhaz, Oset, Çeçen, Karaçay vd. halkların bu tehlikeye karşı, ortak bir aidiyet hissini kuvvetlendirerek (İslamiyet) birleşik mücadele vermeleri, tarihin bir sürecinde, düşman tehlikesine karşı ittifak kurmaları, ortak bir mağlubiyet yaşamaları, ortak bir sürgüne dahil edilmeleri, sürgünde ortak bir acı silsilesi yaşamaları; hem makronun başlangıç tarihini ve bugün sürmekte olan makronun sosyo-politik izlerini açıklamaya yeter sanırım. Fakat esasta, insanı tedirgin eden bu doğal makronlaşmadan ziyade, bu makronun içerisindeki mikron bir tanımın tüm makron üzerinde kurduğu siyasi hakimiyettir. Kafkas Makronu, kendi içerisindeki Çerkes mikronunun deyimi yerindeyse işgali altındadır ve bunun dahili-harici sebepleri de vardır. Şimdi sizlere, Kafkas Makronunun, Çerkes mikronuna; üst bir makronla taşınması sürecini açıklamaya çalışayım.

KAFKAS-İSLAM MAKRONLAŞMASINDAKİ OSMANLI ÇERKES SUNİLEŞTİRİLMESİ VE KARŞILIĞINDA SOVYET DEFORMASYONU(E.H.MİKRO M. 3)

Herşeyden önce, bugünün tüm bilgi kirliliğinde Çerkes kelimesini 13ncü yılzıda Tsemez’in kenarında bir yerlerde yaşayan bir kabile için Yunanlılar mı söyledi, yoksa komşuları Türkler mi, yoksa Farslar mı tartışmayacağım. 1920’den sonra değişime uğramış Rus terminolojisi dışında ciddiye alınır bir Çerkes-coğrafya eki var mıdır onu da bilmiyorum. Bugün Rusça’da Çerkes kelimesi, tüm makronculara üzülerek söylüyorum ki tüm kafkas halklarını simgeleyen ad değil, aksine sadece Karaçay-Çerkesya özerk bölgesinde, Çerkeslerin yaşadığı coğrafyayı temsil eden dar bir kelimeden ibarettir. Yani, Çerkesi, bir halk olmaktan öteye makron coğrafi bir sıfata taşıyan tek kaynakta, sanılanın aksine tüm k.kafkas halklarını kapsamamakla birlikte, hatta Adığelerin de bir kısmını ayrıştırarak, sadece Karaçay-Çerkes’deki Çerkeslerin yaşadığı alana verilen bir ad.  Aynı kaynakta; tek bir halk olduğuna şüphe duyulmayan Adığeyler dahi, Adıgeyetsı, Çerkesı, Sapsugı, Kabardıntsi diye param parça edilerek tanıtılmaktadır. Çerkes’in de ötesinde peki Adığelere, Çerkesi, Adıgeyetso, Kabardıntsi, Sapsugi diye keltler vuran bir zihniyetin politikasından yola çıkarak, Karaçay Çerkes’de Adığelerin yaşadığı yeri temsil eden Çerkes adlanmasını nasıl oluyorda bir kafkas makronuna çevirebiliyoruz anlamıyorum. Ben bizim bunu nasıl yapabildiğimizi anlamıyorum, fakat bu süreci etkileyen unsurların nasıl yaptıkları çok açık; her biri kendi egemenliğini güçlendirmek üzere eğilim gösteren iki egemenin politik gerekliliğinden kaynaklı.

Gelin bu iki egemenin politik gerekliliği üzerinden düşünelim.

1nci Egemen: Çarlık ve mirasçıları

Tehdit olduğu belli ve Bzeyiko’dan bu yana Çarlık tarafından tehlike olarak görülen diğer bölge egemenleriyle politik-ticari ilişkiler kurmayı başarmış, bunu sürdüren ve giderek silahlanan, Çarlık toprakları için tehlikeli bir inancın hızla yayıldığı bir topluluk olarak Çerkeslere savaş ilan edildi. Savaşlar uzun ve kanlı sürdü, savaşın sonuçları dahilinde; soykırım tanımını aşan kitlesel imha ve etnik temizlik politikaları uygulandı. Kalan nüfusun önemli bölümü, ikinci egemen Osmanlı topraklarına sürgün edildi.  Fakat orada bir ya da bir kaç yüzyıl önceden başlayan bazı ilişkiler sonucunda giden kimselerin de yardımıyla bir politika üretmekteydi. Çerkesler, osmanlı için kritik noktalara taşındı. Bir süre sonra, boşaltılan Ermeni köylerine bile yerleştirilme girişimleri oluyordu. Osmanlı’nın önemli noktalarında, Osmanlı politikalarına uygun biçimde yoğrulmuş bir kadrolaşma da oluyordu. Bu noktadan çıkışla ve şu gerçekler göz önünde bulundurulduğunda;

    “ Osmanlılar açısından Çerkesler, âdeta bütün bir Kafkas politikasını temsil

ediyordu. Bunun için Osmanlılar, Rusların Kafkasya üzerinden Anadolu’ya inmesinin

önüne geçmek için, 1774 Küçük Kaynarca Antlaşması’ndan sonra Çerkeslerle

sıkı ilişkiler kurmuştur. 1846’da yayımlanan Rusça-Çerkesce Sözlük’ün önsözünde

Çerkesler, Kafkaslarda yaşayan bütün “Dağlı Kavimler”in sembolü gibi takdim ediliyordu”

Çarlık ve Mirasçıları, Osmanlıya sürdükleri çok sayıda Çerkese kıyasla az da olsa yine bulunan İslam-Kafkas Makronlaşmasına dahil olmuş Abhazyalı, Osetyalı ve diğer halkları, kendi tarihsel yurtlarından ve yurtlarında kafkas-islam makronuna dahil olmayan  ya da olduktan sonra Çarlığa bağlılık akdi veren diğer soydaşlarıyla uzaklaştırmak maksadıyla, Osmanlı’nın Kafkas politikasının temel gücü olan Çerkesya merkezli yayılmasının önüne geçmek maksadı ile tümden Çerkesleştirmeye karşı, bırakın Abhaz, Çerkes, Çeçen, Oset gibi nitelemeleri, sadece adığeler içerisinde dahi adıgeyetsı, çerkesı, kabardıntsi, şapsugi gibi deformasyona baş vuruldu. Bu politika, Rusyanın bölge halklarına yönelik kayda geçmiş politikaları takip edildiğinde çok açık olarak önümüze çıkmaktadır.

2nci Egemen: Osmanlı ve mirasçıları

Osmanlı sıkıntılı süreci atlatabilmek ve belki bir nevi dünyaya, dosta-düşmana ama özellikle de kendi egemenlik sahalarına “varım güçlüyüm” demek için, Fransa da başlayan ve kendisinde yayılımını engelleyemediği “ulusallaşma” nın önünü alabilerek saltanatını, zenginliğiyle sürdürebilmek için çok açık bir zafer gerekliliği hissediyor olabilir miydi? İşte bu yüzden, Çerkeslerle eşit zamandır hasımlaştığı Çarlığa karşı da, sarayın delhizlerinde padişahın da dahil olduğu bir politik programı oluşturuyor ve sahaya sürüyordu. Kafkaslardaki yerli halklar, ayrı ayrı iken Osmanlının hayalini kurduğu bu zaferin öncüleri olabilir miydi? Zaten kaybedilmiş bir savaş vardı ki; o da Adığey Xeku’da birleşen 12 büyük Adığe kabilesinin kurduğu ve Abhazlarıyla, Karaçaylarıyla kurduğu ittifaka rağmen Çarlık tarafından tarumar edilmişti. Daha fazla asker lazımdı. Ancak bunu  kendisi sağlayamazdı, zira o taraftaki politikasını ne kadar devam ettirmek istese dahi, batıdan ve güneyden yükselen ulusallaşma krizinin sarsıntıları gözle görülmekteydi. Bu anlamda belkide politik bir hat olarak yaptığı en büyük iş; zamanında Çerkesya üzerinden, Din ile girdiği anlayışı, kendi bünyesindeki Abhazıyla, Osetiyle, Çeçeniyle, oradaki  Abhazlara, Çeçenlere, Osetlere kanalize edebilmesi ve Çerkesya’yı çarlığa karşı zafere götürmeyi umduğu zaferin merkezi haline çevirme isteğiydi.1846  da yayımlanan Rusça-Çerkesce Sözlük’ün önsözünde Çerkesler, Kafkaslarda yaşayan bütün “Dağlı Kavimler”in sembolü gibi takdim edilmesi, o sıralar süren savaşta kimleri ne üzerinde v neden birleştirme gayesi taşımaktaydı mesela? Bunu açıkça düşünmek gerekirse, bugün emareleri raslanmaz olmayan ve fakat geçmişte neredeyse hepimizin duyduğu Türk-İslam sentezinin, O zamanlar Kafkaslardaki savaşan toplulukların  Çerkes-İslam sentezi uyuşumu hiç şaşırtıcı gelmiyor mu?

 

KARŞI GÖRÜŞTEKİ “ÇERKES MİKRONU” NEDİR?

Çerkes Mikronu, rivayetlere göre “Yurtsever Hareket” ile “Abhazyam” diye adlanmış bir sanal topluluğun girşimiyle ivme kazanan, ayrıştırmacı, ötekileştirici bir hal. Bu rivayetin taraflarının bazı bireylerinin bu rivayete uygun hallerine bende tanığım.  Her ne kadar ikibinli yılların içerisinden yayıldığı söz konusu olsa da, diasporadaki politik yayılımının en yoğun başlangıcı 90lı yıllar.  Malum Sovyet Rejimi kendini feshederken, bugün Rusya Federasyonunu oluşturan aktörlerin kendilerince önemli olan bazı bölgelerdeki egemenlik sahalarını koruma politikaları hiç ara verilmeksizin sürdü. Bu sürüş; Abhazya-Gürcistan savaşı, Gürcistan’ın  hem Abhazya hem de Güney Osetya taciz ve saldırıları ile yeni politik aktörlerin hattını çizdi. Velhasıl Çeçenistan İçkerya Cumhuriyetinin, Osmanlı geleneğine uygun biçimde bozulan halk talepleri ve direnişi de buna tescil edildi. Osmanlı-Çarlık politikları, Rusya-Nato politikalarına resmen ve gayri resmi olarak geçit yaptı. Kaflaslar, bu iki egemenin bir tarafındaki çatışma sahasına çevrildi. İşte bu sürecin diasporaya yansıttığı bir durum olarak “Çerkes mikronu” ile “Kafkas makronu” arasındaki husumet başladı. Yetmedi, yetemezdi çünkü tekerrür riskliydi ve mikronlar ile makronlar arasında dahi bir ayrışma başlatıldı. Mikronların ve Makronların en uç noktaları oluşturuldu ve uzlaşmacılıktan, çatışmacılığa dönüştürüldü. Açık açık söylemek isterim, işte bu durumun şimdiki zaman halini yaşıyoruz ve bunu genel olarak tartışabilmemiz neredeyse imkansız bir vaziyette. Durumu ek tartışmalara bölerek, incelemedikçe; içinden çıkılmayacak derecede karmaşık bir şeyin içerisine girebiliriz. Çünkü Kaotik Mikronlar ve Kaotik Makronlar dahi farklılıklar gösteren kutuplara yayılmıştır. Buyrun:

ÇERKES MİKRONU:

Asimilasyon politiklarının deforme ettiği halde, kısmen Çerkes mikronu içerisinde faaliyet gösteren, hak, adalet, eşitlik ve özgürlük gibi değerler karşısında toplumsal kaosun başlatıcısı ve sürdürücüsü olan Çerkes mikroncuları

Asimilasyon politikalarının deforme ettiği halde, tamamen Çerkes mikronu içerisinde faaliyet gösteren, hak, adalet, eşitlik ve özgürlük gibi değerler karşısında, karşılık gösteremeyen çekingeli Çerkes mikroncuları

ve her bu iki grubun aynı tabanı paylaşması

Asimilasyon politikalarının deforme ettiği, Çerkes mikronu içerisinde faaliyet göstermediği halde Kafkas makronuna karşı tavır sahibi, hak, adalet, eşitlik ve özgürlük gibi değerler karşısında “dayanışma” politikalarının dahili ve sürdürücüsü olanlar

ve bu grubun toplumsal kaosu tetikleyen kısmi mikronculara karşı kimlik çatışması başlatıcısı ve sürdürücüsü tavırları

Asimilasyon politiklaıarının yarattığı deformasyonu aşağı indirgeyen, Çerkes mikronu içerisinde faaliyet gösteren, kafkas makronu karşısında tavır sahibi, hak, adalet, eşitlik ve özgürlük gibi değerler karşısında “dayanışma” politikalarının dahili ve sürdürücüsü olanlar

KAFKAS MAKRONU:

Asimilasyon politiklarının deforme ettiği, birlikteliği İslam üzerinden makronlaştırıp, hak, adalet, eşitlik ve özgürlük gibi değerler karşısında saldırgan tavır gösterenler

Asimilasyon politikalarının deforme ettiği, birlikteliği Türk üzerinden makronlaştırıp, hak, adalet, eşitlik ve özgürlük gibi değerler karşısında saldırgan tavır gösterenler

Asimilasyon politikalarının deforme ettiği, birlikteliği “kamusal ifade” üzerinden “Çerkes” olarak makronlaştırıp hak, adalet, eşitlik ve özgürlük gibi değerler karşısında dayanışma dahili ve sürdürücüsü olanlar

Asimilasyon politikalarının deformasyonunu aşağı indirgeyip, birlikteliğin makronunun tartışılmasına dahi gerilen, hak, adalet, eşitlik ve özgürlük gibi değerler karşısında dayanışma dahili ve sürdürücüsü olanlar

Burada, bazı mikronlar ile bazı makronların uyuştuğu gibi, bazı makronlarla bazı makronların uyuşmadığı, bazı mikronlarla bazı mikronların uyuşmadığı izlenimlerde görülmektedir.

Demek ki, mikronlaştığımız yerler kadar, makronlaştığımız yerler de yeterince tartışılmamıştır.

Share:

Read More

Rusya Dışişleri Bakanlığı, hangi kozu oynadı?

Hafıza: Çerkes kopuntusunun kısa tarihi ve Modern Rusya

Rusya Dışişleri, kendi sürgün ettiği Çerkes halkının ateşe düşen bir kopuntusuna, gözümüzün içine derin derin bakarak "onlar bizden değil" dedi. Bunu söylemesini içimize sindirip, sindirmediğimiz başka konunun sorusu, fakat tüm şartlarda şu unutulmamalıdır ki, Suriyeli Çerkesler, kendi kaderlerini tayin ederek oraya gitmediler ve orada ne kadar deformasyon yaşamış olurlarsa olsunlar, bunun yegane sebebi Rusya'nın mirasçısı olan Çarlık Rejimidir. Rusya'da Çarlık Rejiminin devamcısı değilse, şunu unutmamalıdır ki, 152 sene evvel miras aldıkları siyasal otoritenin yanlışını sürdürmeyi bırakmalı ve bunu telafi ederek, Çerkes halkının yurduna geri dönüşünün önünü açmalıdır. Ancak görüldüğü üzere, bugün Rusya'da egemen olan siyasal otorite, Çarlığın yalnızca topraklarını değil, politikalarını da miras almış, topraklarına hükmederken, o topraklar üzerindeki politikalarını da sürdürmekte olduğudur. Ancak, sürdürmekte olduğu bu tip çirkin politikaları, bazı gerekçelere sıkıştırdıkları ve o gerekçeleri ne yazık ki kopuntuların sağladığını da göz önüne almamız lazım, bu tespitle yola çıkarak, henüz geçen günlerde "Suriyeli Çerkesler soydaş değil" deme cüretini gösteren dışişleri bakanlığının nasıl, ürettiği politik gerekçeleri, bugün Türkiye Kopuntusundaki Çerkesler üzerinden ele alalım. Sonuç olarak şunu çok iyi okuyabiliyoruz ki, Çerkesler bugün yaşadıkları ülkelerin egemen ideolojisine yedeklenmiş ve o yedekte asli bir unsur olarak dönüşüp hassasiyetlerini kaybetmişlerdir. Suriyeli Çerkesler, suriye toplumuna devşirken, bunla birlikte Türkiyeli Çerkesler de, Türkiye toplumuna devşimiştir, bugün 'Çerkes Kalma' diye de ortaya atılmak istenen, "Siyaset Çerkesciliği" olarak ortaya attığım hareketin temel amacı, bu devşimeye karşı, Rusya'nın "Onlar bizden değil" deme cüretini ortadan kaldıracak siyasal bilinç ve aidiyeti ortaya koymaktır.

Sınıfsal ve Ulusal İdeoloji çemberinde; Çerkesler!

Yıllardır, bize yüklenen "Çerkesleri, ideolojinize alet etmeyin" cümlesine bir karşılık koyalım isterseniz, gerçeklerin, insanlığın, hürriyetin ve vicdanın  bir ideolojisi yoktur, onlar tarihin ortaya koyduğu kavramlar olarak insan sosyolojisinin en net ölçütleridir ve biz bugüne kadar 'Çerkesliğimizi' yalnızca bu ölçüt içerisinde tutmaya gayret ettik, karşıt grupların bunu ideolojik bir takıntıya çevirmesi bu durumun bir ideolojik hamle olmasından ziyade, bu gayretleri gösteren ve büyüten insanların nedense hep ideolojik bir kimliği de olmasıydı, en azından dünya üzerinde, Çerkes toplumu üzerinden de anlaşıldı ki, insan sosyolojisinin hiçbir ideolojiye bulaşmayan insanlık ölçütünün savunucuları nedense hep, sınıf davasında da haklıdan yana tavır alan ideoloji sahibi kişileri olmaktaydı. Kısaca şurası çok net biçimde anlaşılmalı ki, bugün bizim ortaya koyduğumuz ve genel ölçütlerini, insan sosyolojisi çerçevesinde belirlediğimiz politik vizyon, bizim ideolojimizi belirlemezken, buna karşı alerjik tavır gösteren insanların bizim üzerimize yapıştırmaya çalıştıkları etiketin en temel faktörü tamamiyle bir ideolojik bir tavırdı, yani biz hiç Çerkesleri ideolojimize alet etmeye çalışmadık ama, onlar hep ideolojilerinin tutsağı olarak Çerkeslerin geleceğini olumsuz yönde etkiledi. İşte bu, bugün Baas Rejiminden beslenerek Çerkeslik taslayan ve bunu benimseyen, bunun dışında temel insanlık nüvelerini Çerkeslikle çerçeveleyip bir mücadele yürütememenin bir sonucuna dönüştü ve ateş dünyanın en kirli savaşının yaşandığı topraklarda kalan soydaşlarımız için bir anda "onlar bizden değil" politikasına evrildi. Şimdi bu soruya, siz cevap verin; Suriyeli Çerkesler kimden? ve onlara bizden diyenler, onlara nasıl bir gelecek tasarladı?  Rusya Dışişleri elbette masum değil, nihayetinde açıkça söylemek isterim ki; onlar Çerkesleri yurtlarından sürerken, sürüldükleri yerlerdeki geleceğini de zaten buna uygun tasarlamıştı, araştırıldığında görüleceği üzere Çerkeslerin bir daha Adığe Xeku'ya dönmelerini engellemek üzerine, politik bir mühendislik de yapıldı, işte bu mühendisliğin bir ürünü olarak bugün Rusya Dışişleri de, Suriyeli Çerkesler için "Onlar bizden değil" deme cüretini gösterdi ve kendisini Çarlığın devamcısı olarak neredeyse tescilledi bile. Ancak her şeye rağmen, Rusya vatandaşı vicdanlı Ruslar dahil olmak üzere, federasyon topraklarında yaşayan ve bu gerçeği görebilen insanlardan, "Hayır, onlar bizim soydaşımız" deme cüretini, cılız kalsa dahi göstermelerini beklediğimi de ifade etmek isterim. Çünkü, Suriyeli Çerkeslerin bugün Rusya himayesinde bulunan yurtlarından silah ve süngü yoluyla sürüldüklerini, gittikleri yerlerde dahi Çarlık politikalarının kurbanı olmaya devam ettiklerini, yalnızca biz değil; Rusya gibi geniş bir coğrafyanın içerisinde bizden olmayan nice onurlu insan da biliyor. Bize düşense, Rusya'nın bu cürete kaynak bulduğu eksikliklerimizi tespit etmek, bu eksikliklerimizi gidermek üzere ciddi çalışmalarda bulunmak ve bu çalışmalara karşı radikal direngenlik gösteren unsurlarımızı, kendimizden net şekilde ayrı tutmak olacaktır.

"Hizmetçi olma hakkı, köle olma hakkı"

Suriyeli Çerkeslerin, sosyo-politik durumunu tam olarak bilmiyorum, ancak tahmin etmesi zor değil. Bugün Türkiye'ye bakıldığı zaman, Çerkesler nasıl görülüyorsa Suriye'de de Çerkesler hemen hemen öyleydi, öznesi değişik benzerlikler gösteriyorlardı diyebilirim. Dünya üzerindeki Çerkes kopuntusunda, birbirini andıran en büyük iki damar; kesinlikle Suriye kopuntusuyla, Türkiye kopuntusuydu diyebilirim. Ve bugün Suriye'nin içine yakılan ateşin, bir gün Türkiye'nin içine yakılmayacağının hiçbir garantisi yokken, şunu açıkça belirtmek isterim ki; Sevgili Türkiyeli Çerkesler, sizin "bu ülkede tek bir hakkınız vardır, o da köle olma hakkı, hizmetçi olma hakkıdır" Bu sözün mimarı da ben değilim! Siz benden iyi bilirsiniz!!! Tarihte bu denli çirkin ve bu denli doğru bir söz bulamazsınız.. Bu kısaca şunu demektir, gelenekleriniz, bu ülkeye göre kodlanmadıkça, bu ülke sizin yurdunuz olmadıkça, ağzınızdan çerkesce kelime çıkmadıkça, siz geleneğiniz, yurdunuz ve diliniz için mücadele etmedikçe, bunlardan vazgeçerek, bu ülkenin babylon'una verginizle, emeğinizle hizmet etmeye devam ettikçe, bu ülkenin militarist yapılanmalarına katılıp, savaşlarında öldükçe; cici çocuklarsınız, siz dilinizi yaşamak istedikçe, bunun için mücadele yürüttükçe; hainler olursunuz, siz geleneğinizi korudukça makul şüpheliler olursunuz, nicesi gibi maktüllere dönüşürsünüz, sizin bu ülkedeki hakkınızı, eski bakan Mahmut Esat söyleyeli çok zaman oldu, ancak siz onu anlamayalı da bir o kadar çok zaman oldu. Siz, bu vatana hizmet ettiniz, onun savaşında öldünüz, ona emek verdiniz, kazandırdınız ama o sizin dilinizi, geleneğinizi çürüttü.. varın adınızı siz koyun, başucunuza Mahmut Esat'ın bu sözünü asarak... Ve Baas Rejiminin ulusal hareketinden sonra, o hareketin çerçevelediği yurttaşlar rolünde Suriye devletine hizmet eden, onun için ölen, öldüren Çerkeslerden ne farkımız var diye de, küçük bir soru iliştirin kendinize. Bende size şöyle anlatayım; hiçbir farkınız yok.. Çünkü, Devlet-i Aliye sınırları içerisinde yerleştirildiğimiz hiçbir yer bizim değil ve hiçbir yerde bizim tarihimiz yok, biz başkalarının köklü tarihi üzerine ortaya sürdüğü piyonlardan ötesi olamayız, bugün iktidarın bize kab kab koyduğu yemeğin faturasına bakmayı hiç akıl edemedik, ama ben size bunun faturasını açıklayayım mı? Şöyle bir Çerkes çevrenize baka-durun da, o faturanın kab kab yemekler karşılığından sizden alıp götürdüğü şeyleri inceleyin. 

Türkiye'li bir Çerkes olmak bireysel bir tavır, ancak Türkiyeli Çerkesleri oluşturmak Çerkesler açısından hastalıklı ve hatalı ideolojik bir tavırdır.

Hiçbirimiz kalkıp, kendini tamamen bu ülkenin bir ferdi olarak kabul eden bir Çerkesi aforoz edecek halimiz yok, ancak yine hiç kimseninde bu halkı, tarihinden koparacak bir lüksü yok. Üstelik dahası, Çerkes halkının Adığe Xeku'da filizlenmiş kültürünü, başka yerde taşıyacak bir projesi, bir fikri, politikası, siyaseti de yok. Kaldı ki bunlar olsa bile, bu gücü yok. Olmayan tüm bu şeyleri bir kenara bırakıp, hayal etmekte mi parayla kafasıyla bir göz atalım desek dahi, geçen 1,5 asırın önümüze koyduğu en net veriye de görmeyecek kadar kör olabilir miyiz? Arkadaşlar, yurdumuzdan sürgünde geçen 1,5 asır bırakın Çerkeslerin kadim kültürü için bir adım hayal etmeyi, en büyük değerlerini bile gözle görülecek, kulakla duyulacak ve hatta elle tutulacak şekilde eksiltmedi mi? Bunu da mı göremiyoruz? Geçen 1,5 asırda; Çanakkale'de dahil olmak üzere, her savaşında şehidinden-gazisine, haininden-paşasına, cumhur reisinden, genelkurmayına kadar girdiğimizle övündüğümüz, üstelik keza; bazı kritik kurumların neredeyse tamamen Çerkesler tarafından kurulduğunu öne sürecek kadar içselleştirdiğimiz bu Türkiyeli ÇerkeZler kavramı içerisinde, Çerkesliğin hangi emaresine +1 katkı görüldü? Ben size söylüyeyim; işte bu kavramın politik egemenler tarafından da şerbetlenerek halkımıza sunulmasıyla bugün, dili yok olma riskiyle karşı karşıya, kültürel emarelerinden giderek uzaklaşan ve kendini etnik olarak bile net ifade edemeyen bir nesil, bu ülkedeki Çerkes yığınının en büyük yüzdesi haline gelmeye başladı, işte bundan ötürü ki; bugün aynı sınıfsal ideolojileri paylaşmayan ve hatta karşıt sınıf propagandacılarının bir noktada aynı yere endişeyle bakmasına vesile oluyor. Bu vesile, sınıf devrimcileri için ne kadar olumsuz olsa da, karşıt tarafta yığılan hatanın çoğunluk yüzdeye ulaşması, bu olumsuzluk dahi tartışılmayacak bir noktaya gıdım gıdım gelmiş bulunuyor. Konumuz sınıf ideolojileri değil, o halde sınıf devrimine gönül vermiş arkadaşların omuza binen, ulusal davanın karşıt konumunda cephelenen ve kendini ideolojik olarak nitelemeyen esas ideolojistlerimizi konuşalım..! Çünkü, bugün Suriyeli Çerkeslerin başına, Rusya tarafından örülen çorabın bir ucu da tam anlamıyla buraya dayanıyor!

1 - Aidiyet Şizofrenisi etkisinde, rüzgarın estiği yöne göre hassasiyet gösteren, KAB ÇERKEZİSM'i

Suriye Çerkesler de, tıpkı Türkiye'li Çerkesler gibiydi ve bugün onların başına gelen kötü sonucu, kendimizin başına gelmiş gibi kurgulayabiliriz. Siz bilir misiniz bilemem, ancak size bilen birilerini bulmanızda yardımcı olacak ipucunu verebilirim. Doğu Akdeniz Bölgesinde yaşayan neredeyse her Çerkesin, Suriye'den Lübnan'a.. İsrail'den Amerika'ya bir kan bağı uzanır, kimileri için bu öyle pek iştah açıcı bir kan bağı olmasa da, o bölgelerde mutlaka; o kan bağının izini sürebilen birilerini bulabilirsiniz, dolayısıyla o bölgedeki Çerkes Dernekleri veya Çerkes topluluklarından konuyla ilgili bilgi edinme şansınız yüksek... Suriye ile İsrail arasında patlak veren Golan Tepeleri savaşı sırasında, Suriye Cephelerinde savaşmış cesur Çerkeslerin farkedilmesi, bir sonuç olarak; New Jersey'i biz Çerkesler için kopuntunun bir parçası haline getirdi. Kısacası anlatmak istediğim şeye gelecek olursak, giderek içi boşalan ve gittileri yerin rengini almaya başlayan bir ruh haline büründüler. Bugün Türkiye'de; sözü edilen milyonlarca Çerkeste, Türkiye'nin rengini aldı. Genel toplum refleksini kazandı, kendi kültürel vicdanını ve öz aklını, rafa kaldırdı. Çocuklar da, rafa kalkmış bu öz akıldan payını alamazken, genel toplum refleksine hızlıca adapte oldular. Bu sürece ise, bu topraklarda ulusallaşma diyoruz. Türkiye'deki Çerkeslerin, Çerkesliklerini ilgilendiren bir gelecek vizyonları olmadığı gibi, bunu tetikleyebilecekleri politik bir tabanı da olmadı ve tüm bunların nedeni ise, tarihsiz olduğu topraklardaki sinmişlikten ötürüdür. Gerisi; Çerkesler kendilerini misafir adlettiler ve kendilerini misafir edenlere hıyanet etmezler gibi içi boş söylemler ise, bugün kendi vatanlarından ve öz varlıklarından uzaklaşan yapıları göz önüne alındığında elbette geçersiz söylemler. Jıneps Gazetesine Mart ayında yazdığım "Aidiyet Şizofrenisi, Çerkeslerin üzerindeki karabulutun ta kendisidir" yazımda ise konuyu bağlayan genel bir anlatım sağlamıştım. Hatırlayacak olursak, yazımda tam olarak şöyle demiştim:

  Hiç kendi bakışımız olmadı hayata. Hayata hep başkalarının pencereleriyle baktık. Türkiye'de Türk, Suriye'de Arap, ABD'de Amerikan pencereleri.. Halbuki bizim bugün özlem duyduğumuz şey; kendi penceremiz.. kendi etkileşimimiz, kendi duygumuz, özlemimiz... Bugün yine öyle, önümüzdeki pencere kimin diye sormuyoruz.. halbuki bu pencerenin baktığı şey, gösterdiği yer hayırlı değil. Çerkesya silik, Türkiye net. Orası ata, burası ana vatan bu pencere de; halbuki gerçekte atavatan söyleminin bir karşılığı yok. Bugün Xeku'ya atavatan diyen zihniyet yarın Çerkesceye atadil diyecek. Bugün Türkiye'ye anavatanım diyen zihniyet, Türkçe'yi de anadili görecek ve bize atalarımızdan sadece sözler miras kalacak. Atasözleri.. Bugün Çerkesya'yı yüreğinde hissetmeyenlerin sayısı az değil, tehlikeli bir çoğunluktur ve tüm bunun sebebi bugün Türkiye'deki Çerkeslerin kendilerini yurtlarına değilde, Türkiye'ye ait hissetmelerinin sonucudur"

Çerkes kopuntusunun, gittiği yere ait olma hızı ve bunu genel yaşamının bir çok yerine taşıması, bugün Çerkesleri yurtlarından süren Rusya için bulunmaz bir hint kumaşı değilde nedir? 1,5 asır önce işgal ettikleri Çerkesya'dan sürdükleri nesillerin çocukları, bugün süngü zoruyla sürüldükleri yurtları ile ilgili hiçbir hisse sahip değil, Rusya için hava hoş zira onlar zaten atalarımızı sürdükleri gün, geri dönmememizi dilemişlerdi tanrıdan, bunu planlamışlardı. Buna karşı önlem alacaklardı, fakat hiçbir önlem almaya dahi gerek duymadılar, nasıl olsa bugün Çerkes kopuntusunun nüfusu, kayda değer biçimde bir Xeku refleksi taşımıyor, taşımadığı gibi; taşıyanları da taşlamaktan geri adım durmuyor. Devletlerin duyguları yoktur, devlet bir coğrafya değildir.. Devlet, bir coğrafya üzerindeki siyasi hakimiyetin son halidir ve bugün Çerkesya coğrafyasının Çerkeslere, dünyaya yayıldıkları her ülkeden daha çok ihtiyacı vardır. Ancak Çerkesler, inat ve azimle gittikleri ülkenin siyasi hakimiyetinin görkemli şovenizmlerine tutunmuş ve yurdunu unutarak, aidiyetini reddederek, bunu deklare ederek, başka milliyetlerin refahı için cepheleşerek; kendi yurdunda siyasal egemenlik kurmuş bir kuvvete; bakın, onlar halinden memnun, onlar buranın yurttaşı değiller deme hakkını, kozunu vermiştir.

2 - Din, Çerkesler ve resmen ideoloji!.

Bireyin dini inancı konusunda, olumlu ya da olumsuz yorum yapamam. Ancak halihazırda hayatımın en önemli faktörlerinden; ailemden, arkadaşlarımdan ve dostlarımdan yola çıkarak bu konunun benim ile dini inancı olan veya olmayan insanlar üzerindeki etkisini anlatabilirim sanıyorum. Benim ailemde çok dindar ve dini gereği, görevlerini yerine getirmekten de ötesi, dinin çerçevesinde yaşam sürdüren insanlar olduğu ve benim onlar ile aramda hiçbir çatışmanın olmadığı bir gerçek. Aynı zamanda arkadaşlarım ve dostlarım arasında da dini inancı kuvvetli insanlar hayli fazla. Benim onlarla hiçbir derdim yok, hatta bugün politik Çerkesler için politik altyapı girişiminde bulunduğumuzun hareketin çekirdeği içerisinde de dindar insanlar var ve benim onlarla hiçbir problemim yok, problemim olmadığı gibi konular üzerinden birbirimizin eleştirisini yapmıyoruz. Hepimiz, aklı başı yerinde ve karşısındaki insanın vicdani yönelimine saygı duymayı bilen insanlarız. Bu halde; Dinin, bir inanç biçimi olarak Çerkesler üzerinde şerh koyabileceğimiz bir noktası olmadığını da söylemek isterim. Fakat madalyonun öbür yüzü denen bir şey var. Din, örnek vermek gerekirse "Türk-İslam" Sentezi gibi, inanç sınırlarının dışarısına çıkıp benim yaşam biçimime müdahale etmeye başladığı an, o noktada benim en doğal hakkım olarak bir itirazım doğar.  Ayrıca, başkalaşımın bir başka yöntemi olarak, bu tip bir din anlayışının bireyin inancından çıkıp toplum merkezine doğru ilerlemesi de, kültürel yozlaşmanın da ta kendisidir.  Dinin, İslamiyet üzerinden siyasallaşarak Çerkes kaderini etkileyecek biçimindeki ilk nüfuzunu daha önce "Türkiye, Kafkas Makronu ve Siyaset" üzerine yazımın bir bölümünde şöyle tanımlıyordum:

Bu makronun temel birlikte olduğu nokta; İslamiyettir. Bu makronun Türkiye’den önce bir tarihi olsa da, bugün türkiye’nin mirasçısı olduğu Devleti Aliyye politikalarıyla Kafkaslar bölgesindeki etkinliğiyle de bir tarihi olup, o bölgelerde “şeyh”ler “hacı”lar ile sona vardırılan bir özgürlük savaşının tüm komutanları tarafından neredeyse islamiyet hususunda, halife hazretlerine karşı bağlılık akdi olduğu anlaşılmalıdır

Bu yazıdaki, makron belirli bir süredir tartışmada olan "Mikro Milliyetçilik" Tezine bir karşılık olarak ortaya konulmuştu. Bir makron oluşturabilmek için, özellikle Kuzey Kafkasya geniş coğrafyasındaki farklı etnik unsurları bir amaç dahilinde bir arada tutma politikasının çatısı olarak ortaya koyduğu ortak değerde derlenmeye çalışılmıştı. Fakat bu makronu oluşturan gücün tüm istemi yitti, hatta bugün ortada o güce dair emareler; dar çevrelerde sadece hayal olarak kalmaktan ötesini tarif etmemektedir. Gelin hatırlayalım! Devlet-i Aliyye sultanları ve İslam da hilafeti soyuna bağlamış bir egemen sınıfın politikası olarak ortaya atılan bu şanlı "Kafkas" makronunun giriş, gelişme ve çöküşüne rağmen inatla sürdürülmek istenmesinin özet tarihine... İslamiyeti egemenliği altında tutan ve bir imparatorluğa hükmeden bir zümre, egemenlik sınırlarını muhafaza edebilmek için gittiği her yere, altınla ve silahla din taşıyordu. Fakat ödenen her bir altının da, sallanan her bir kılıcında ağır bir faturası oluyordu, işte bu fatura Çerkesya'da "Bzeyiko"yu oluşturup, halkımızın kendi öz aklına yeni bir kader biçmeye çalışmanın ilk krizi olarak bir vakadan ibarettir. İşte bu vakalar, tarihte hiçbir zaman değiştiremeyeceğimiz bir noktada bugün ancak bize yarın için tecrübe olarak öncülük edecek şeyler değil mi? Devlet-i Aliyye mekteplerinden yetişen, cephelere sürülen Çerkeslerin, siyasal islamın etkisiyle bağlandıkları bir coğrafyada döktükleri kanı kutsiyesi olarak kabul ettikleri bu bağın sonu, kanıyla suladıkları ve kiminle neden bilip bilmeden savaştıkları bu topraklara, Türk-İslam sentezinin, İslam bölümünden girip Türk yoluna çıkaracağı bir hatalı kök oluşturmuştur. Ancak, bu yalnızca Türkiye'de değil Çerkeslerin yaşadığı eski imparatorluk topraklarının her bir yerinde gerçekleşmiş, Din kisvesi altında, Arap milliyetçiliğine, arap aidiyetine, Türk milliyetçiliği ve türk aidiyetine doğan bir sonuca ulaşmıştır. İşte, eski imparatorluk topraklarına hükmeden sultanların halifelik bağıyla ilgisi kalmayan kısımlarında yaşayan Çerkeslerin, halifelik bağıyla oluşan siyasal islamın etkisinde kalarak yaşayanlara kıyasla kültürel aidiyetini koruyabilmesi, bir de bu pencereden okunmalıdır. Din bireysel olarak, vicdan olsa da; siyasallaştığında yeryüzündeki en katı ideolojilere dönüşmeye ve etkisindeki grupları da bu ideolojinin etkisine alarak dönüştürmeye yarayan en büyük ideoloji olmaktadır.

" Devamı Gelecek " 

Share:

Read More